Poradnia psychologiczna w Suchym Lesie której twarzą jest mgr Anita Szajek – doświadczony psycholog z wieloletnim doświadczeniem, zachęca do dbania nie tylko o zdrowie fizyczne, ale również psychiczne. To bardzo ważny aspekt, który często jest lekceważony przez pacjentów. W tym artykule nasz psycholog zwróci uwagę na cztery filary odporności psychicznej.
- wyzwanie (challenge), czyli postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy;
- pewność siebie (confidence), oznaczającą wysoki poziom wiary w swoje możliwości;
- zaangażowanie (commitment), czyli wytrwałość w realizowaniu zadań;
- poczucie wpływu/kontrola (control), rozumiane jako przekonanie o tym, że mam wpływ na swój los.
Na odporność psychiczną, czyli sposób radzenia sobie ze stresem wpływają także inne czynniki, jak wiek, płeć, umiejętność korzystania ze wsparcia społecznego czy kondycja fizyczna. W innych definicjach odporności psychicznej zwraca się też uwagę na takie jej elementy, jak wewnętrzna dyscyplina, wiara w siebie, cierpliwość, wytrwałość, odpowiedzialność, tolerancja bólu czy pozytywne nastawienie.
Im większą mamy odporność psychiczną, tym więcej osiągamy i lepiej się czujemy. Czy to jest równoznaczne z poczuciem szczęścia? Niekoniecznie. Wartością leżącą u podstaw odporności psychicznej jest raczej zadowolenie niż szczęście rozumiane jako stan powiązany z przeżywaniem przyjemności, zaangażowaniem i poczuciem sensu. Odporność psychiczna ma największy związek z czymś, co możemy określić jako równowaga i wewnętrzny spokój.
Choć odporność psychiczną traktuje się jako cechę osobowości, którą w dużym stopniu dziedziczymy po przodkach, jej poziom może ulec zmianie. Na taką możliwość wskazują zarówno badania w dziedzinie epigenetyki, jak i efekty odpowiednich treningów, które osobom mniej odpornym psychicznie pozwalają rozwinąć zdolności psychiczne i lepiej radzić sobie w sytuacjach stresujących.
Badania jednoznacznie dowodzą, że można być jednocześnie odpornym psychicznie i opiekuńczym. Co więcej, wykazują silny pozytywny związek między odpornością psychiczną a inteligencją emocjonalną. Osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej potrafią nie tylko rozpoznawać i kontrolować własne stany emocjonalne, ale też stany emocjonalne innych. Warto jednak pamiętać, że inteligencja emocjonalna nie ma nic wspólnego z nadmierną emocjonalnością, która może wręcz przeszkadzać w odczytywaniu emocji.
A czy można być zbyt odpornym psychicznie?
Kluczowy jest kontekst, w jakim osoba o wysokiej odporności psychicznej działa. Zupełnie inaczej będzie się przekładać na efekty pracy wysoka odporność dowódcy wojskowych sił specjalnych, a zupełnie inaczej artysty. Są takie obszary życia, np. relacje, w których to właśnie większa wrażliwość jest bardziej cenna. Niezależnie od poziomu naszej odporności psychicznej, niewątpliwie ważna jest uważność w kontakcie z drugą osobą. Dzięki niej łatwiej nam dostrzec, jak bardzo się różnimy w odbieraniu świata.
